Ból pięt u dziecka to częsty problem, który może mieć wiele przyczyn. W okresie wzrostu organizm dziecka jest szczególnie podatny na przeciążenia i urazy. Główne źródła bólu pięt to choroba Haglunda-Severa, nieodpowiednie obuwie, przeciążenia, a także schorzenia związane z zapaleniem ścięgna Achillesa czy rozcięgna podeszwowego. Jeśli dziecko zaczyna unikać chodzenia, skarży się na ból pięty przy każdym kroku lub jego chód ulega zmianie, warto skonsultować się z ortopedą i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Przyczyny bólu pięt u dziecka
Choroba Haglunda-Severa jako główny czynnik bólu pięt
Choroba Haglunda-Severa, określana także jako choroba Severa, to jedno z najczęstszych schorzeń, które powodują ból pięt u dzieci. Występuje najczęściej w wieku 8-14 lat, kiedy chrząstki wzrostowe kości piętowej są szczególnie wrażliwe na przeciążenia. Dochodzi wtedy do mikrourazów i stanu zapalnego w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa do guza piętowego.
Typowe objawy choroby Severa to ból pięty przy chodzeniu, utykanie oraz nasilenie dolegliwości po wysiłku fizycznym. Dzieci uprawiające sporty, w których występują częste skoki i bieganie, są szczególnie narażone na rozwój tego schorzenia.
Nieodpowiednie obuwie i przeciążenia
Noszenie źle dobranego obuwia może znacząco nasilić ból pięt. Zbyt twarda podeszwa, brak amortyzacji oraz niedopasowana wysokość obcasa powodują dodatkowy nacisk na kość piętową. Szczególnie narażone są dzieci intensywnie trenujące lub posiadające płaskostopie, gdyż nieodpowiednie buty mogą prowadzić do deformacji guza piętowego.
Nadmierne przeciążenia wynikające z nadwagi lub intensywnych treningów również mogą przyczyniać się do bólu pięty. Układ kostny dziecka w okresie wzrostu jest wrażliwy na mikrourazy, co sprzyja rozwijaniu się stanów zapalnych i innych schorzeń pięty.
Zapalenie ścięgna Achillesa i rozcięgna podeszwowego
Ból pięt u dziecka może być także wynikiem zapalenia ścięgna Achillesa lub rozcięgna podeszwowego. Ścięgno Achillesa jest kluczowe dla prawidłowego ruchu stopy, a jego przeciążenie lub uraz może prowadzić do silnych dolegliwości bólowych w okolicy pięty.
Rozcięgno podeszwowe to struktura biegnąca wzdłuż podeszwy stopy, odpowiadająca za amortyzację podczas chodzenia. Jeśli dochodzi do jego przeciążenia lub mikrourazów, ból może występować w części pięty przy chodzeniu i podczas dłuższego stania.
Jałowa martwica guza piętowego
Jałowa martwica guza piętowego to kolejna możliwa przyczyna bólu pięt u dziecka. Choroba ta wynika z zaburzeń ukrwienia chrząstek wzrostowych kości piętowej i prowadzi do stopniowej degeneracji tkanek. Może objawiać się bólem, obrzękiem oraz tkliwością pięty. W bardziej zaawansowanych przypadkach dziecko może unikać obciążania stopy i utykać podczas chodzenia.
Objawy wskazujące na problem z piętami u dziecka
Objawy bólu pięt u dziecka mogą różnić się w zależności od przyczyny dolegliwości. Warto zwrócić uwagę na:
- Ból pięty przy chodzeniu, bieganiu lub dłuższym staniu
- Obrzęk i tkliwość w okolicy guza piętowego
- Utykanie lub unikanie stawiania stopy na podłożu
- Nasilenie bólu po aktywności fizycznej
- Ból pięty przy porannym wstawaniu
W przypadku długotrwałych dolegliwości bólowych lub gdy objawy nasilają się, warto zgłosić się do ortopedy, który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę.
Diagnostyka bólu pięt u dziecka
Aby ustalić przyczynę bólu pięt, lekarz przeprowadza dokładny wywiad oraz badanie fizykalne. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie badań obrazowych, takich jak:
- RTG – pozwala wykluczyć złamania, deformacje lub inne zmiany w kości piętowej
- USG – stosowane do oceny stanu zapalnego tkanek miękkich oraz ścięgien
- Rezonans magnetyczny (MRI) – w przypadkach podejrzenia poważniejszych uszkodzeń struktur pięty
Sposoby leczenia bólu pięt u dziecka
1. Ograniczenie aktywności fizycznej
Przy przeciążeniowym bólu pięt kluczowe jest ograniczenie aktywności fizycznej, zwłaszcza sportów angażujących intensywnie stopę. Dziecko powinno unikać długotrwałego biegania i skakania, a w okresie leczenia wybierać mniej obciążające formy ruchu, np. pływanie.
2. Odpowiednie obuwie i wkładki ortopedyczne
Noszenie dobrze dobranego obuwia pomaga zmniejszyć ból pięt i zapobiega nawrotom problemu. Buty powinny mieć:
- Amortyzującą podeszwę, która absorbuje wstrząsy
- Stabilne podparcie pięty, zapobiegające jej nadmiernym ruchom
- Możliwość zastosowania wkładek ortopedycznych dostosowanych do indywidualnych potrzeb dziecka
Wkładki ortopedyczne zalecane są szczególnie u dzieci z płaskostopiem, nadmierną pronacją stopy lub skłonnością do przeciążeń.
3. Leczenie farmakologiczne i terapia przeciwzapalna
W przypadku intensywnych dolegliwości bólowych lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen. Mają one na celu zmniejszenie bólu oraz redukcję stanu zapalnego w okolicy pięty. W niektórych przypadkach stosowane są także maści przeciwzapalne lub okłady chłodzące.
4. Fizjoterapia i ćwiczenia wzmacniające
Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu bólu pięt u dzieci. Specjalistyczne ćwiczenia pomagają wzmocnić mięśnie stopy i łydek oraz poprawić elastyczność ścięgna Achillesa. Wśród skutecznych metod terapii stosuje się masaż, rozciąganie oraz terapię manualną.
5. Leczenie operacyjne – ostateczność
Leczenie chirurgiczne stosowane jest wyłącznie w przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą efektów, a zmiany w obrębie pięty są poważne. Może obejmować korekcję deformacji guza piętowego lub interwencję w obrębie ścięgna Achillesa.
Podsumowanie
Ból pięt u dziecka może wynikać z różnych przyczyn, a jego ignorowanie może prowadzić do poważniejszych konsekwencji, takich jak zmiana chodu czy przewlekłe stany zapalne. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia diagnostyka oraz wczesne wdrożenie skutecznych metod leczenia, takich jak zmiana obuwia, odpoczynek, fizjoterapia oraz leczenie przeciwzapalne. Jeśli ból nie ustępuje lub nasila się, konieczna jest wizyta u ortopedy, który dobierze odpowiednią terapię.
